Rok 1814 w Norwegii – najważniejsze daty

Dnia 17 maja 1814 r. zaprzysiężono norweską konstytucję. Jeszcze tego samego roku, po krótkiej wojnie, został podpisany Układ z Moss, na mocy którego Szwecja uznała fakt, iż Norwegia ma swą własną konstytucję. W ten sposób konstytucja przetrwała.

Fakty w skrócie

W wyniku Traktatu Kilońskiego, który został podpisany w styczniu 1814 r., Norwegia weszła w unię ze Szwecją. Dnia 17 maja 1814 r. zaprzysiężono norweską konstytucję. Jeszcze tego samego roku, po krótkiej wojnie, został podpisany Układ z Moss, na mocy którego Szwecja uznała fakt, iż Norwegia ma swą własną konstytucję. W ten sposób konstytucja przetrwała.

14 stycznia – Traktat Kiloński

Późną jesienią 1813 r. szwedzki książę Carl Johan najechał Danię w celu zmuszenia jej do zrzeczenia się Norwegii na rzecz Szwecji. Książę dysponował przeważającymi siłami i po długich walkach zmusił Danię do zakończenia 434-letniej unii z Norwegią. W następstwie traktatu podpisanego w Kilonii Norwegia weszła w unię personalną ze Szwecją.

16 lutego – spotkanie wybitnych przedstawicieli Norwegii w Eidsvoll

Warunki Traktatu Kilońskiego spotkały się z oporem w Norwegii pod przewodnictwem następcy duńskiego tronu, księcia Christiana Frederika, który pełnił w Norwegii funkcję Wice-Regenta. 16 lutego 1814 r. zebrał on w Eidsvoll 21 wybitnych obywateli Norwegii i obwieścił  im swój zamiar przeciwstawienia się Traktatowi Kilońskiemu i wstąpienia,  jako spadkobiercy Królestwa Danii i Norwegii, na tron norweski. Plan ten spotkał się z oporem większości zebranych tam osób, które argumentowały, iż w związku z faktem zrzeczenia się władzy nad Norwegią przez duńskiego króla, kwestia suwerenności Norwegii leży w rękach norweskiego narodu. Ostatecznie Christan Frederik przychylił się do głosu większości. W praktyce oznaczało to konieczność zwołania przedstawicieli norweskiego społeczeństwa w celu opracowania konstytucji i wyboru króla.

25 lutego – modlitwy i wybory

Dnia 19 lutego Christian Frederik przygotował list otwarty do obywateli, w którym informował ich, że w celu opracowania konstytucji Norwegii zwołuje do Eidsvoll w dn. 10 kwietnia Zgromadzenie Konstytucyjne. 25 lutego w kościołach w całym kraju odbyły się specjalne msze, po których zwoływano spotkania ludności w celu zaprzysiężenia obecnych i wyznaczenia wyborców. Ci ostatni z kolei wybrali po jednym przedstawicielu każdego powiatu jako członków planowanego Zgromadzenia.

10 kwietnia – 112 przedstawicieli spotyka się w Eidsvoll

112 przedstawicieli, reprezentujących swe okręgi wyborcze, zjechało do Eidsvoll. Wśród nich było 57 urzędników państwowych, 18 przemysłowców i 37 rolników. Oficjalne otwarcie Zgromadzenia miało miejsce 11 kwietnia w sali głównej dworku w Eidsvoll. Christian Frederik wygłosił odpowiednik mowy tronowej, w którym podkreślił, że zadaniem Zgromadzenia jest opracowanie konstytucji dla kraju.

17 maja – podpisanie konstytucji i wybór Christiana Frederika na króla

Zespół 112 reprezentantów społeczeństwa norweskiego pracował nad konstytucją przez sześć tygodni. Wszyscy członkowie zgadzali się w tym, że inspiracją dla niej powinny być dotychczasowe wyobrażenia narodu na temat suwerenności kraju, wolności i równowagi sił, natomiast nie było wśród nich zgody co do tego, która z dwóch opcji polityki zagranicznej byłaby w stanie zapewnić krajowi możliwie największą wolność: czy pełna niezależność i wznowienie unii z Danią, czy niezależność w ramach unii ze Szwecją. Podział ten wpłynął zarówno na debatę na temat konstytucji, jak i wybór króla, ale tych, którzy chcieli pełnej niepodległości była zdecydowana większość i to zadecydowało o wyborze właśnie tej opcji.

Dnia 17 maja konstytucja była gotowa i w tym kształcie została podpisana przez członków Zgromadzenia. Christian Frederik został następnie jednogłośnie wybrany na króla Norwegii, chociaż 14 zwolenników unii poprosiło o zapis w protokole, że głosowali na Christiana Frederika pod przymusem. Pomimo tych różnic, całe Zgromadzenie czuło tego dnia ducha porozumienia i zgody.

19 maja – Christian Frederik przyjmuje Koronę

Dzień po podpisaniu konstytucji Christian Frederik dowiedział się, że Anglia, Rosja i Austria zamierzają wysłać swych komisarzy do Norwegii, aby przeforsować unię szwedzko-norweską. Chociaż norweska niezależność nie była możliwa bez braku akceptacji ze strony wielkich mocarstw i chociaż Christian Frederik mógł jeszcze uniknąć konfliktu zrzekając się tronu, w dniu 19 maja przyjął Koronę, przyznaną mu przez przedstawicieli narodu norweskiego w Eidsvoll.

14 sierpnia – Układ z Moss kończy wojnę między Norwegią a Szwecją

Przez całą wiosnę szwedzki książę Carl Johan wraz ze swymi wojskami był zaangażowany w wojnę z Napoleonem na Kontynencie. Dopiero wtedy, gdy Francuski Cesarz został pokonany, Carl Johan mógł zwrócić całą swą uwagę na Norwegię i, przy poparciu mocarstw, zażądać respektowania postanowień Traktatu Kilońskiego. W dniu 26 lipca wypowiedział on wojnę Christianowi Frederikowi i Norwegii. Szwedzkie siły ostro nacierały i ostatecznie zmusiły Norwegów do odwrotu, niemniej 7 sierpnia rozpoczęły się negocjacje o zawieszeniu broni. Jednym z warunków stawianych przez Norwegów była akceptacja ich konstytucji. Negocjacje zakończyły się Układem z Moss, podpisanym 14 sierpnia 1814 r. Carl Johan przyjął zaprzysiężoną wcześniej w Eidsvoll norweską konstytucję, do której dodano nowelizację o unii obu królestw, a Christian Frederik obiecał abdykować. Konstytucja przetrwała.

7 października – pierwsze nadzwyczajne posiedzenie Stortingu

Zgodnie z postanowieniami Układu z Moss, Christian Frederik zwołał 7 października nadzwyczajne posiedzenie Stortingu (norweskiego parlamentu), aby dokonać zmian w konstytucji w celu dostosowania jej do wymogów unii norwesko-szwedzkiej. Dnia 9 października Christian Frederik wygłosił przemówienie do grupy 25 przedstawicieli Stortingu, w którym zrzekł się norweskiego tronu. Oznaczało to, ze Storting, na czele z wybranym przewodniczącym Wilhelmem Christie, ponosił pełną odpowiedzialność za poprawki do konstytucji oraz za negocjacje ze Szwedami.

4 listopada – Storting zatwierdza konstytucję ze zmianami

Dnia 4 listopada 1814 r. nowa konstytucja została ukończona. Z formalnego punktu widzenia nie była ona poprawioną wersją konstytucji z Eidsvoll, ale nową konstytucją, datowaną na 4 listopada. Zasadnicza zmiana w jej zapisach polegała na tym, że Norwegia, jako niezależne królestwo, wchodziła w unię ze Szwecją. Zmieniono też wiele artykułów, odnoszących się do króla, rady państwa i Stortingu, ale zmiany te w rzeczywistości wzmocniły pozycję Stortingu i rady państwa względem króla poprzez m. in. zapis, na podstawie którego osłabiono wojskowe i zagraniczne siły króla. Po zatwierdzeniu w dn. 4 listopada poprawek do konstytucji, Storting oficjalnie przyjął abdykację Christiana Frederika. Jeszcze tego samego dnia parlamentarzyści wybrali nowego króla, którym został Król Szwecji Carl XIII. W ten sposób wybrano go na Króla Norwegii: nie w wyniku Traktatu Kilońskiego, ale na podstawie głosowania w norweskim parlamencie.

(Zródło: Storting)

Źródło: na podstawie materiałów zawartych na stronie Ambasady Norwegii w Warszawie
Fot: amb-norwegia.pl

Polecamy:

Agencja reklamowa Kraków Drukarka Brother dcp-j315w w domu 26 maja – DZIEŃ MATKI Powrót okrętu ORP Czajka (VIDEO) Zgony z przyczyn nienaturalnych w Oslo i okolicach 22. FINAŁ WOŚP w Norwegii Kenneth Karlstad i festiwal South by Southwest Norwegowie i ich majowe lenistwo Laureaci konkursu „Wybitny Polak w Norwegii 2014” Zagraniczne wycieczki kupowane przez kobiety Dzień Skandynawski na Skwerze Hoovera Dźwięki Północy – festiwal Bal Karnawałowy we Fredrikstad Polacy kochają grillować Polacy i akcja Śniadanie daje moc Park Oliwski w Gdańsku – odnowa Faktura w Norwegii oraz podatek od towarów i usług (VIDEO) Pendler – status w Norwegii (VIDEO) Rozliczenie podatkowe w Norwegii (VIDEO) Norweskie zeznanie podatkowe – Selvangivelse (VIDEO) Depresja po powrocie do pracy Aalesund przegrywa z Molde 1 – 3 Skandynawska kultura – kobiety Przyjęcie bożenarodzeniowe według Walta Disneya (VIDEO) Norweskie fiordy z BERGSONEM Walki elektroniczne w ośrodkach NATO FORACS Spektakl „Czterdzieści” Jo Strømgrena w Polsce (VIDEO) Przyjazdy do Polski w 2013 roku Przemoc wobec kobiet Norwegowie studiują w Polsce ZUS w Norwegii 2014 – porady Kopalnia na Lubelszczyźnie Klasa biznes w France-KLM Tanie połączenia autobusowe 100 najlepszych miejsc pracy Grzegorz Schetyna ministrem spraw zagranicznych Krótki film o tym, jak fundusze norweskie i EOG zmieniają Polskę Polacy nie potrafią docenić nagości Polska aparatura na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Norweski Dorsz Skrei Czy Norwegowie żyją dłużej Król Norwegii przyznaje medale plecionkarzom Polacy na drogach Ceny ubezpieczeń komunikacyjnych nie będą już spadać Wielkanoc w Polskiej Szkole we Fredrikstad Publiczna służba zdrowia w Polsce Poszukiwanie pracy w Norwegii Polacy mają problem ze zmianą sprzedawcy prądu Polacy na rowerach LTE dla wszystkich Polaków Czy Polacy wrócą do rękodzieła Czy roboty w pracy zastąpią Polaków Polacy o Pierwszej Komunii Świętej Polsko-Norweska wymiana handlowa – spadek Obniżenie stopy referencyjnej w Norwegii Co jest motorem napędowym Wikipedii DemosEuropa – debata ekspercka Doskonalenie zawodowe kadry stołecznej policji – fundusze norweskie Poprawia się infrastruktura i kompetencje cyfrowe Polaków Kolejne spotkanie w Polskiej Sobotniej Szkole we Fredrikstad Aplikacje do monitorowania internetu i portali społecznościowych Katarzyna Kacperczyk o współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju Polacy i akcja Pomoc Mierzona Kilometrami Preferencje wyborcze Polaków we wrześniu 2015 Sarpsborg 08 pokonany przez Strømsgodset IF Polacy i nadwaga ich pupili Budowa przedszkola w Sarpsborg – przetarg Ile wydają Polacy na poprawę swojego nastroju Prawie połowa Polaków ma wyłącznie dla siebie tylko dwie godziny dziennie Dobór pracy a osobowość Polaków Dlaczego Polacy tak bardzo lubią pożyczać W wolontariat angażuje się coraz więcej Polaków Inventorum, czyli Facebook dla naukowców Polacy, pomysły na oryginalne potrawy czerpią przede wszystkim z Internetu Komunikat MSZ ws. pisma do Komisji Weneckiej przy Radzie Europy Samorządowy Lider Zarządzania: Razem dla rozwoju – koniec konkursu Polacy i ich noworoczne postanowienia Karnisze: ten niepozorny element ma znaczenie! Konferencja Ochrony Lasów w Europie Współpraca w obszarze Schengen „IDA” – kandydat do Oscara Wizy dla cudzoziemców Ograniczenie społecznych nierówności w zdrowiu – program Lotnisko Chopina jednym z najtańszych w regionie Brakuje specjalistów z branży IT Odpowiedzialność społeczna spółek przyciąga zagranicznych inwestorów Sposób na optymizm i szczęście Wysokość pobieranej emerytury w 2015 roku Zagraniczni klienci korzystają z polskich e-sklepów The Ibsen Scholarships 2015 Polacy wyliczają na nowo swoje świadczenia emerytalne Czy Polacy mogą pluskać się w fontannie Polacy i ich język polski W centrum Polski w centrum Europy – Forum Inwestorów i Eksporterów Odds BK remisuje z Sarpsborg 08 Polacy spędzają w kuchni około 6 godzin tygodniowo W 2014 roku około 50% dorosłych Polaków miało zaciągnięty kredyt Szacuje się, że 30-35 tysięcy Polaków jest zakażonych HIV Przetarg na dostawę mebli do wyposażenia przedszkola dla Ålesund kommune Polacy jedzą coraz mniej pieczywa